فلم دختری با خالکوبی اژدها - The Girl with the Dragon Tattoo
- Baset Orfani
- 6 days ago
- 3 min read
ژانر: درام، معمایی، مهیج
سال انتشار: ۲۰۱۱
جمله معروف: ترس از رنجاندن، نیرومندتر از ترس از رنج است.
مدت زمان: ۱۵۸ دقیقه
فیلم دختری با خالکوبی اژدها (The Girl with the Dragon Tattoo) ساختهٔ سال ۲۰۱۱ به کارگردانی دیوید فینچر، اقتباسی هنرمندانه و تاریک از نخستین جلد سه‌گانهٔ معروف «هزاره» اثر نویسندهٔ فقید سوئدی، استیگ لارسن است. این فیلم که با فیلمنامه‌ای نوشتهٔ استیون زایلیان جان گرفته، داستانی چندلایه، پیچیده و به شدت انسان‌محور را در فضایی سرد، خاکستری و سرشار از اضطراب روایت می‌کند. در این اثر، مانند دیگر آثار فینچر، نور، سکوت، جزئیات بصری و ساختار زمانی روایت، نقشی اساسی در خلق جهان داستانی دارند؛ جهانی که هم از نظر روانی و هم از نظر اخلاقی، سرشار از چالش و ناپایداری است.
داستان فیلم پیرامون میکائیل بلومکویست، روزنامه‌نگار کارآزموده و سردبیر نشریهٔ مستقل میلنیوم می‌گردد که پس از شکستی حقوقی و حیثیتی در دادگاه، به مأموریتی خاص در یکی از گوشه‌های دورافتادهٔ سوئد دعوت می‌شود. هنریک وانگر، پیرمردی ثروتمند و رییس یکی از خاندان‌های بانفوذ صنعتی، او را برای تحقیق دربارهٔ ناپدید شدن مرموز خواهرزاده‌اش، هریت، استخدام می‌کند؛ پرونده‌ای سرد، خاک‌خورده و مربوط به چند دهه پیش که همچنان ذهن پیرمرد را آشفته نگاه داشته است. بلومکویست، که خود درگیر بحران شخصی و حرفه‌ای است، می‌پذیرد که در سایهٔ انزوا و در دل اسنادی فراموش‌شده، راز این ناپدیدی را بکاود. این جستجو اما به‌زودی به کشفی سهمناک‌تر بدل می‌شود: ردی از جنایت‌های سریالی و خشونت‌هایی در تار و پود خانواده‌ای که ظاهر آراستهٔ بورژوازی بر چهره دارد.
در قلب این داستان پرپیچ‌وخم، شخصیتی ظهور می‌کند که همچون خراشی بر چهرهٔ جامعه، تمام کلیشه‌های روایی را برهم می‌زند: لیزبث سالاندر، هکری نابغه، زنی گوشه‌گیر، زخمی و در عین حال قدرتمند که در بدن نحیف و پوشیده از خالکوبی‌اش، نوعی نافرمانی وجودی، بی‌اعتمادی به جهان و اراده‌ای فولادین برای بقا نهفته است. لیزبث، با بازی خیره‌کننده و به‌یادماندنی رونی مارا، شخصیتی است پیچیده، چندوجهی و برخاسته از جهان معاصر، که در تقابل با ساختارهای قدرت، جنسیت، قانون و خشونت، راهی منحصر به فرد و غیرقابل پیش‌بینی را برمی‌گزیند. او به مرور از یک شخصیت حاشیه‌ای به نیروی اصلی کشف حقیقت بدل می‌شود و رابطهٔ غیرمتعارف اما تأثیرگذارش با بلومکویست، یکی از ستون‌های محتوایی و روانی فیلم را می‌سازد.
فضای فیلم از حیث زیبایی‌شناسی، همان‌گونه که از دیوید فینچر انتظار می‌رود، سرد، گزنده و دقیق است. نورپردازی حساب‌شده، استفاده از رنگ‌های تیره، سکوت‌های کشدار و موسیقی تهاجمی و اتمسفریک ساختهٔ ترنت رزنر و آتیکوس راس، همه در خدمت ساختن جهانی هستند که در آن مرز میان قربانی و متجاوز، حقیقت و دروغ، اخلاق و ضرورت، به‌شدت مبهم است. فینچر با دوربین آرام و کنترل‌شده‌اش، نه‌تنها روایت را به‌پیش می‌برد، بلکه نوعی حس خفگی و اضطراب در مخاطب پدید می‌آورد که به‌وضوح در راستای مضمون اثر است.
فیلم، همانند رمان، به مفاهیم عمیقی چون خشونت جنسی، بی‌عدالتی ساختاری علیه زنان، فساد در نظام‌های قدرت و وجدان در جهان مدرن می‌پردازد، اما در زبان سینمایی فینچر، این مضامین به شکلی شفاف‌تر و ملموس‌تر، و گاه خشونت‌بارتر تجسم می‌یابند. صحنه‌های خشونت در فیلم، نه ابزاری برای جذب مخاطب، بلکه آینه‌ای است برای نشان‌دادن واقعیت تلخ جوامعی که بر ستون‌های پنهان ظلم و سکوت بنا شده‌اند. در عین حال، فیلم از نگاه فمنیستی نیز برخوردار است؛ اما این نگاه، نه در قالب شعار، بلکه در ذات کنش و هویت لیزبث سالاندر تجلی می‌یابد؛ زنی که قربانی نیست، بلکه با تمام ضعف‌ها و آسیب‌هایش، راه مقاومت را می‌یابد و روایت را به‌دست می‌گیرد.
دختری با خالکوبی اژدها در کنار ساختار روایی پیچیده و روایت چندلایه‌اش، توانسته با موفقیتی کم‌نظیر، تعادلی میان سرگرم‌کنندگی یک اثر جنایی و تأمل‌برانگیزی یک اثر روان‌شناسانه برقرار کند. انتخاب بازیگران، به‌ویژه دنیل کریگ در نقش بلومکویست و رونی مارا در نقش سالاندر، از نقاط قوت فیلم به‌شمار می‌آید. بازی مارا، که برای این نقش نامزد اسکار نیز شد، تلفیقی است از شکنندگی و صلابت، طغیان و سکوت، و یکی از به‌یادماندنی‌ترین نقش‌آفرینی‌های دههٔ اخیر را رقم زده است.
در نهایت، دختری با خالکوبی اژدها نه فقط فیلمی جنایی و معمایی، بلکه بازنمایی یک جهان تاریک انسانی است که در آن تلاش برای یافتن حقیقت، نه فقط در اسناد کهنه، بلکه در دل انسان‌ها، در گذشتهٔ زخم‌خورده و در آینده‌ای نامعلوم جریان دارد. فیلم، با پایانی تلخ اما واقع‌بینانه، مخاطب را با پرسشی باز و حسی درونی از بی‌قراری تنها می‌گذارد؛ و این، شاید مهم‌ترین رسالت هنری آن باشد.
از ابراز محبت و نظرات خوب شما بسیار سپاسگزاریم!
حضور شما در صفحه ادبی (فراز) به ما انگیزه می‌دهد تا با اشتیاق بیشتری در مسیر رشد و حمایت از ادبیات گام برداریم.
برای حمایت مستمر از فعالیت‌های ادبی فراز، خواهشمندیم صفحه ما را دنبال کنید و به وب‌سایت رسمی‌مان به آدرس www.faraaaz.com
مراجعه کنید تا از آخرین اخبار و خدمات بنگاه انتشاراتی فراز مطلع شوید.
با احترام
بنگاه انتشاراتی فراز
ایمیل: support@faraaz.no
وب‌سایت ما:
Comments